W dniach 27 września – 1 października 2023 członkowie Oddziału Olsztyńskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich uczestniczyli w wycieczce technicznej po Pomorzu Zachodnim z wizytą u sąsiadów, zorganizowanej przez Zarząd Oddziału Olsztyńskiego Stowarzyszenia Elektryków Polskich.

Podczas wycieczki uczestnicy zwiedzili obiekty techniczne: podnośnię statków w Niederfinow i nieczynną elektrownię w Peenemünde, która do 1990 roku była włączona w sieć energetyczną NRD oraz miasta Szczecin i Świnoujście.

Grupa członków Oddziału Olsztyńskiego SEP wyjechała autokarem z parkingu przy Hotelu Wileńskim w Olsztynie. Po całodziennej jeździe autokarem i przejechaniu 470 km wszyscy dojechali do Szczecina – trzeciego pod względem zajmowanej powierzchni oraz siódmego pod względem ludności miasta w Polsce.

Zwiedzanie Szczecina rozpoczęliśmy od przejścia do biurowca Polskiej Żeglugi Morskiej (Pazim) w centrum Szczecina i wjechania windą na 22 piętro do kawiarni Café 22. Z wysokości 86 metrów można tutaj oglądać panoramę Szczecina w każdym kierunku (widok 360 stopni). Po tej „uczcie wzrokowej”, wypiciu kawy i zjedzeniu przepysznych deserów (polecam deser Chłodna Pavlova), grupa zjechała windą i przy autokarze spotkała się z przewodnikiem turystycznym Panem Tomaszem.
Jak się dowiedzieliśmy Pazim to drugi co do wysokości, po Hanza Tower (125 m wysokości, 28 pięter), budynek w Szczecinie.
Kolejna część wycieczki polegała na zwiedzaniu miasta z okna autokaru. Autokar przejechał obok budynku Kina Pionier założonego w roku 1909 jednego z najstarszych na świecie kin, które działają nieprzerwanie aż do dzisiaj. W Szczecinie powstały popularne na niemal całym świecie samochody Stoewer z symbolem Gryfa na masce, które były tu produkowane w latach 1858 – 1945. Od 1898 roku do lat 40. XX wieku fabryka Stoewerów produkowała ponad 60 modeli znakomitych samochodów; elektryczne, wyścigowe, luksusowe limuzyny, autokary, ciężarówki, solidne auta osobowe. Można je zobaczyć w Muzeum Techniki i Komunikacji – Zajezdni Sztuki w Szczecinie, które jest jednym z największych w Polsce muzeów o profilu technicznym.

Z daleka grupa zobaczyła dom, w którym urodziła się i dorastała Caryca Katarzyna II. Po dotarciu pod pomnik księcia Bogusława X i jego żony królewny Anny Jagiellonki usytuowanego w północno-zachodnim narożniku Zamku Książąt Pomorskich obok Wieży Dzwonów. Ślub Anny i Bogusława X zacieśnił więzy Pomorza z Polską i umocnił Księstwo Pomorskie. W ciągu dwunastu lat małżeństwa Anna urodziła ośmioro dzieci. W tym pięciu synów, którzy zapewnili przedłużenie dynastii Gryfitów. Bywa zatem nazywana „Matką Gryfitów”. Dwóch ich synów było późniejszymi książętami pomorskimi, Jerzy I oraz Barnim Pobożny. Przed pomnikiem znajduje się czerwona przerywana linia, która prowadzi turystów przez najważniejsze zabytki Szczecina. Następnie grupa przeszła na dziedziniec Zamku Książąt Pomorskich, renesansowy zamek usytuowany na Wzgórzu Zamkowym w Szczecinie, w sąsiedztwie Odry, historycznej siedziby rodu Gryfitów – władców księstwa pomorskiego. Jednym z najbardziej rozpoznawanych elementów szczecińskiego Zamku jest wyjątkowy, barokowy zegar. Pochodzi z 1693 r. Powstał na okoliczność uczczenia zwycięstwa Szwedów w wojnie z Brandenburgią. Zegar wygląda intrygująco. Już w czasach swojego powstania był uznawany za zaskakujący. Przedstawia zielonego maszkarona, który porusza oczami zgodnie z ruchem dużej wskazówki godzinowej. W ustach ma cyfrę pokazującą dzień miesiąca. Znajdujący się powyżej błazen wybija lewą ręką godziny, a prawą kwadranse, kłapiący przy tym szczęką i przewracający oczami. Ozdobiona gryfami dolna tarcza nie ma skali, tak jak dzisiejsze tarcze z minutami. Dokładniej pokazuje kwadranse niż minuty. Zamkowy zegar demonstruje nawet aktualną fazę księżyca! Zegar zaprojektował Johann von Goethe, a wykonał Caspar Nitardi.

Szczecin jest największym miastem województwa zachodniopomorskiego i zarazem jego stolicą. Jest to również historyczna stolica Księstwa Pomorskiego. Powstałe w XIX wieku gwieździste place wzorowane były na paryskim układzie, dlatego też miasto jest często nazywane „Paryżem Północy”. Jezioro Dąbie to czwarty co do wielkości śródlądowy zbiornik wodny w Polsce i jest jedyne w kraju, gdzie mogą cumować jachty pełnomorskie. Zgodnie z odkryciem astrologów, trzy szczecińskie place: Szarych Szeregów, Odrodzenia i Grunwaldzki, odzwierciedlają pas gwiazdozbioru Oriona na Ziemi, odpowiadając poszczególnym gwiazdom: Mintaka, Alnilam i Alnitak. Znajduje się tutaj największy cmentarz w Polsce i trzeci co do wielkości w Europie, jego powierzchnia wynosi 163 ha.
Szczecin nazywany jest również „Miastem Magnolii”, gdyż na wiosnę te właśnie kwiaty kwitną tu w bardzo dużych ilościach. Co roku w kwietniu organizowana jest w Szczecinie bardzo prestiżowa motoryzacyjna impreza, czyli Rajd Magnolii. W Szczecinie znajduje się największe w Polsce skupisko platanów, których ponad 200 rośnie na Jasnych Błoniach. Od Trasy Zamkowej im. Piotra Zaremby w Szczecinie aż do ujścia Świny do Zatoki Pomorskiej wody śródlądowe ujścia Odry mają status morskich wód wewnętrznych.

W dniu 28.09.2023, po śniadaniu w hotelu Zbyszko w Szczecinie i dotarciu przewodniczki, grupa wyruszyła autokarem do podnośni statków w Niederfinow, znajdującej się 120 km od Szczecina, na kanale Odra – Hawela łączącym Berlin ze Szczecinem i Morzem Bałtyckim. W Szczecinie grupa zobaczyła z okien autokaru komin, gdzie znajdowały się Zakłady Włókien Sztucznych „Wiskord”, gdzie produkowano czerwone trzeszczące kasety magnetofonowe Wiskord.

Po przekroczeniu granicy polsko-niemieckiej i przejechaniu autostradą A1 ok. 30 km, autokar został zatrzymany i skontrolowany przez niemiecką Służbą Graniczną i dalej bez problemów grupa dojechała do Niederfinow.

W Niederfinow znajdują się dwie podnośnie statków, w tym najstarsza z czterech działających podnośni statków w Niemczech, która uważana jest za pomnik sztuki budowlanej. Dzięki jej wybudowaniu, pokonanie różnicy poziomów 36 m pomiędzy górnym, a dolnym odcinkiem kanału trwa ok. 20 min., dawniej ten sam proces trwał ok. 2 godz. Została ona zbudowana w latach 1927-1934, w miejscu czterech śluz. Podnośnia ma długość użytkową 82,5 m, szerokość użytkową 11,94 m oraz 2,5 m zanurzenia w wodzie. Napełniona wodą niecka waży ponad 4290 ton.

Potrzebne na nią było 72 tys. metrów sześciennych betonu, 14 tys. ton stali zbrojeniowej i 27,5 mln marek. Jej całkowita wysokość – 60 m, długość – 94 metry, a szerokość – 27 metrów. Dystans 36 m statek pokonuje z prędkością 12 cm/s. Jest to podnośnia pionowa wykorzystująca zasadę przeciwwagi. Napędzana przez cztery zębniki napędowe z czterema silnikami prądu stałego, każdy o mocy 75 KM (ok. 55 kW). Ze względu wiek i niedostateczne parametry techniczne, podnośnia ma zostać wycofana z użytkowania do roku 2025

Budowa drugiej podnośni statków Niederfinow Północ została rozpoczęta w 1996 roku i zakończona 4 października 2022.
Potrzebne na nią było 65 tys. metrów sześciennych betonu, 8,9 tys. ton stali zbrojeniowej. Nowa podnośnia ma długość użytkową 115 m, szerokość użytkową 12,5 m oraz 4 m zanurzenia w wodzie. Napełniona wodą niecka waży ponad 9,8 tys. ton.

Zgodnie z programem uczestnicy wycieczki odbyli rejs statkiem na podnośnię statków Niederfinow Północ i przepłynęli windą dla statków na górny kanał i z powrotem na dolny kanał.

Po dotarciu do Szczecina autokar przejechał na Wały Chrobrego – czyli taras widokowy o długości 500 m wzdłuż Odry. Wały Chrobrego, powstały na terenie wyburzonego fortu Leopold pochodzącego z XVIII wieku. Pierwszy projekt budowy wałów powstał w 1876 roku, natomiast drugi – w 1884 roku. W latach 1897-1907 władzę w mieście sprawował Hermann Haken, który przyczynił się do przyspieszenia budowy wałów. Tarasy Hakena nie mogły pozostać Tarasami czy Wałami Hakena, inicjatora ich budowy. Szczecin wrócił do macierzy i jeszcze w latach sześćdziesiątych dzieci w szkołach uczyły się, że Wały Chrobrego zostały usypane przez wojów Chrobrego i stąd wzięła się nazwa. Przewodnik zaprosił uczestników wycieczki do Szczecina na międzynarodowy zlot żaglowców, który odbędzie się w dniach 02-05.08.2024. Na zakończenie przygody ze Szczecinem, przewodnik Pan Tomasz zaprowadził grupę do kawiarni Centrum Dialogu obok Szczecińskiej Filharmonii, gdzie uczestnicy wycieczki mogli nabyć paprykarz szczeciński. Historia “Paprykarzu Szczecińskiego” sięga wczesnych lat 60 XX wieku, kiedy to załoga dalekomorskich statków “Przedsiębiorstwa GRYF” w Szczecinie zachwyciła się smakiem podobnej potrawy w Afryce Zachodniej. Nazwa paprykarz nawiązywała do składu i charakteru dania, a przymiotnik szczeciński miał upamiętniać ostatnie przedsiębiorstwo połowów dalekomorskich, które powstało w Szczecinie w 1957 roku. Szczegółowy skład paprykarzu szczecińskiego został opracowany w 1965 w laboratorium PPDiUR Gryf w Szczecinie.

Podczas przejścia do autokaru grupa mogła zobaczyć budynek filharmonii nocą. Ciekawostką jest, że do oświetlenia elewacji filharmonii użyto ponad 25 tysięcy opraw DOT XL rozmieszczonych równomiernie na elewacji całego budynku w strefie między ścianami, a szklaną membraną.

W dniu 29.09.2023, po śniadaniu i wykwaterowaniu z hotelu grupa przejechała autokarem do Świnoujścia. Jedną z atrakcji był przejazd przez tunel pod Świną o długości 1780 m, który umożliwił stałe połączenie drogowe między wsypami Uznam i Wolin. Całkowita długość inwestycji wraz z drogami dojazdowymi to ok. 3,2 km. Tunel został oddany do użytkowania w dniu 30.06.2023.

Ze Świnoujścia, wraz z przewodnikiem, grupa przejechała do muzeum w Peenemünde, położonego nad cieśniną Piana na wyspie Uznam nad bałtyckim wybrzeżem. Był to największy niemiecki ośrodek rakietowy podczas II wojny światowej i jest określany jako kolebka nowoczesnej kosmonautyki. Szczególne znaczenie miała budowa pierwszej rakiety balistycznej, która po wojnie stanowiła podstawę do opracowania kilku rakiet późniejszych – w tym nośnych wykorzystywanych w kosmonautyce przez USA, Rosję i Francję. W październiku 1942 roku z niego zdołano po raz pierwszy na świecie wystrzelić rakietę (V2) w kosmos (powyżej linii Karmana).

W Peenemünde prowadzono prace nad bronią V1 i V2. Broń V1 (lub Fieseler Fi 103) nazywana latającym pociskiem, przypominała kształtem mały samolot, a napędzany był silnikiem strumieniowym, czyli odmianą silnika odrzutowego niemającego żadnych części ruchomych. Podczas wojny Peenemünde zostało kilkakrotnie bombardowane przez brytyjskie i amerykańskie bombowce. Po nalotach produkcję rakiet V2 przeniesiono do podziemnych zakładów. W nocy z 17 na 18.08.1943 roku w ramach operacji „Hydra” lotnictwo brytyjskie zbombardowało niemiecki ośrodek naukowo-konstrukcyjny i poligon doświadczalny w Peenemünde zlokalizowany na wyspie Uznam. Większość pracujących w ośrodku Peenemünde została przechwycona i wywieziona do USA w ramach Operacji Paperclip. Część z nich także przewieziona do Wielkiej Brytanii i Rosji. Po wojnie ośrodek w Peenemünde został zniszczony przez aliantów. Ocalały jedynie: elektrownia, lotnisko i linia kolejowa (do pobliskiej wsi nadmorskiej Zinnowitz).

Kolejną atrakcją była możliwość zobaczenia radzieckiej łodzi podwodnej typu 651. W czasach Związku Radzieckiego okręt nosił nazwę K-24, a w terminologii NATO okręty tego typu nosiły kryptonim Juliett. U-boot został zbudowany na początku lat 60. Do służby wcielono go 1965 roku. Dzięki wymyślonemu podczas II Wojny Światowej systemowi chrap, okręt mógł poruszać się w niewielkim zanurzeniu, korzystając z silników diesla. Była to głębokość około 8 metrów. Chrapy doprowadzały do silnika powietrze niezbędne do jego pracy. Odprowadzały też na zewnątrz spaliny. Dzięki temu okręt pozostawał trudniejszy do wykrycia, a jednocześnie mógł przemieszczać się na większe odległości. Okręt posiada dwie wyrzutnie rakiet i przedział torpedowy wyposażony w sześć wyrzutni oraz był zdolny do przenoszenia broni atomowej.

Z Peenemünde grupa przejechała do Heringsdorf – Wioski Śledzi. Jak głosi legenda, kiedy cesarz zatrzymał się na odpoczynek w osadzie mieszkańcy poczęstowali go bułkami ze śledziem. Oficjalnie nazwę miejscowości nadano w 1820 roku. Król Fryderyk Wilhelm III i książę Fryderyk Wilhelm IV przybyli tutaj, by nadać miejscowości nazwę Heringsdorf. A w 1825 roku uznano ją za kąpielisko. Heringsdorf posiada 3,5 kilometrową plażę.
W latach 1891-1893 w Heringsdorfie zostało wzniesione drewniane molo, które w tamtych czasach było najdłuższe w Europie. Mieszkańcy wyspy Uznam nadali mu imię niemieckiego cesarza Wilhelma. Obecnie znajduje się tutaj molo o długości 508 m, wychodzące w głąb Morza Bałtyckiego. Dla porównania molo w Sopocie ma długość 511,5 m, z czego 458 m wchodzi w głąb Zatoki Gdańskiej.
Heringsdorf wraz z sąsiednimi miasteczkami Ahlbeck i Bansin nazywane są trzema cesarskimi kurortami lub królewskimi kąpieliskami. Odwiedzali je bowiem niegdyś cesarze Niemiec – Wilhelm I i Fryderyk Wilhelm II oraz cesarz Austro-Węgier – Franciszek Józef I.
Kolejnym kurortem był Ahlbeck, jeden z najstarszych w Europie z XIX w. Pierwszych spacerowiczów przyjęło w 1882 r. Znajduje się tutaj pomost 280-metrowy wraz z pawilonami, które były wielokrotnie odnawiane i modernizowane – obecny wygląd otrzymały w 1986 r. Na placu przed wejściem na molo w Ahlbeck znajduje się secesyjny zegar szafkowy zdobiony girlandami ufundowany przez kuracjuszy w 1911.

W dniu 30.09.2023 po przepłynięciu statkiem Adler Baltica, z portu w Świnoujściu do Fortu Gerharda grupa rozpoczęła zwiedzanie z przewodnikiem „kapralem Loczkiem”. Zwiedzanie odbywało się w sposób nietypowy tj. w formie musztry i przedstawienia historii oraz życia żołnierzy w forcie. Fort Gerharda, zwany również Fortem Wschodnim lub Werk II (dzieło nr 2) stanowił jeden z fortów Twierdzy Świnoujście i należy do najlepiej zachowanych w obecnych czasach pruskich nadbrzeżnych fortów artyleryjskich w Europie. Twierdza Świnoujście stanowiła pruski zespół fortyfikacji broniący ważnego portu w Świnoujściu, wzniesiony w XIX wieku. Autorem projektu był Johann Leopold Ludwig Brese. Twierdza składała się z czterech fortów: Fortu Anioła, Fort Gerharda, Fortu Zachodni i Fort I, który został wysadzony i rozebrany w latach 70. XX wieku w związku z rozbudową portu w Świnoujściu.

Kolejnym punktem zwiedzenia była latarnia morska w Świnoujściu, która jest najwyższą na polskim wybrzeżu Morza Bałtyckiego i w świecie latarnią wybudowaną z cegły. Wysokość wieży wynosi 67,7 m, a na jej szczyt prowadzi 308 schodów. W XVII wieku nie istniała w Świnoujściu żadna latarnia, ale jej funkcję pełniło ognisko o dużych rozmiarach palone na wzniesieniu w Chorzelinie. Pierwsza latarnia morska w Świnoujściu powstała w 1805 roku. Stała na głowicy falochronu i zbudowana była z desek i luster. W 1828 roku została w jej miejscu postawiona nowa, tym razem stalowa. Budowę obecnej latarni rozpoczęto w 1854 roku i zakończono ją w 1857 roku.

Po przepłynięciu statkiem do portu w Świnoujściu, grupa przejechała autokarem do Międzyzdrojów znajdujących się na Wyspie Wolin. Następnie autokar przewiózł uczestników do punktu widokowego Grodzisko w Lubinie, gdzie uczestnicy mogli zachwycić się wspaniałym widokiem na Zalew Szczecińskim i rozlewisko wstecznej delty rzeki Świny.

Ostatnim dniem 01.10.2023, wycieczki był przejazd grupy autokarem ze Świnoujścia do Olsztyna 550 km. Dzięki umiejętnościom kierowcy autokaru Pana Włodzimierza, grupa bezpiecznie i sprawnie przejechała bocznymi drogami, omijając zamknięty z powodu wypadku, odcinek drogi ekspresowej S6 przed Słupskiem. Po trasie grupa zjadła przepyszny obiad w Piaskowej Karczmie koło Pogorzelic. Zgodnie z planem o godz. 19 grupa dojechała do Olsztyna.